Horror – fantastyka grozy – odmiana fantastyki polegająca na budowaniu świata przedstawionego na wzór rzeczywistości i praw nią rządzących po to, aby wprowadzić w jego obręb zjawiska kwestionujące te prawa i nie dające się wytłumaczyć bez odwoływania się do zjawisk nadprzyrodzonych. Źródła takiego postrzegania horroru związane są bezpośrednio z samym powstaniem literackiego gatunku horroru i zasadniczo do niego się odnoszą. W horrorze filmowym definicja ta ewoluowała na przestrzeni ostatniego stulecia, głównie przez rozkwit kina eksploatacji, które miało miejsce w latach 70. ubiegłego wieku.

Celem filmowego horroru jest wywołanie u widza klimatu grozy, niepokoju lub obrzydzenia i szoku. Głównymi motywami horrorów są zazwyczaj wampiry, demony, duchy, wilkołaki, nawiedzone budynki, kanibale lub zombie. Horror nie musi jednak zawierać elementów nadprzyrodzonych. Fabuła może być oparta na realnym zagrożeniu i strachu, których głównym motywem są zazwyczaj psychopatyczni zabójcy, gwałciciele, epidemia wirusa, groźne zwierzę, pobicia lub koszmarne wspomnienia/wizje głównego bohatera. Elementem, dzięki któremu można rozróżnić taki rodzaj horroru od thrillera, jest poziom przemocy w nim zawarty i liczna obecność scen gore.

Gore (ang. rozlana krew, zakrzepła krew) to rodzaj dreszczowca, horroru filmowego, charakteryzujący się dużą ilością brutalności, scen z krwią i wnętrznościami oraz (często, choć nie zawsze) ponurym klimatem. Częstym elementem filmów gore mogą być dewiacje seksualne, tortury i eksperymenty. Pierwsze filmy z tego podgatunku zaczęły powstawać w pierwszej połowie lat 60. XX wieku, jednak już wcześniej pojawiały się obrazy z pojedynczymi, bardziej krwawymi scenami. Przez wielu za pierwszy film gore uważany jest Blood Feast z 1963.

Spora część filmów tego rodzaju zakazana jest w wielu krajach. Ważnym dla gore krajem są Włochy, w których to zaczął się boom na kino kanibalistyczne. Film Cannibal Holocaust został dobrze przyjęty przez fanów horroru, co sprawiło, iż w ciągu kolejnych lat powstało kilkanaście – lepszych lub gorszych – filmów poświęconych kanibalom, np. nieoficjalna druga część Cannibal Holocaust 2 (1986), oraz Cannibal Ferox, Curse of Screaming Dead czy Emmanuelle and the Last Cannibals.

Filmy gore ukazują realistyczne sceny okrucieństwa i śmierci. Niektórzy reżyserzy pokazują bardziej kontrowersyjne sceny; Nekromantik, a także jego sequel, poruszał kwestię m.in. nekrofilii i nie stronił przed ukazaniem takich właśnie scen; nekrofilię przedstawiono również w Aftermath i w Niku Daruma. Z kolei trylogia August Underground w zamierzeniach twórcy miała pokazać prawdziwych morderców. Utrzymany w konwencji paradokumentu film ukazywał okrutne dzieło zabójców, a w samym obrazie pojawiały się sceny upokarzania ofiar, kastracji, tortur i nekrofilii.

Niezwykle popularne są japońskie filmy gore, które uznawane są za jedne z najbardziej brutalnych w historii kinematografii (np. seria Guinea Pig, Red Room lub Man Behind The Sun). Poziom okrucieństwa w nich zawarty, wielu uznaje za przekraczające granice moralne i dobrego smaku. Niektóre przedstawiają jednak realne przesłanie. Dla przykładu Men Behind the Sun opowiada historię japońskiego oddziału 731.

Popularnością cieszą się także produkcje wytwórni Troma, np. Toxic Avenger, Surf Nazis Must Die czy A Nymphoid Barbarian in Dinosaur Hell. Niektórzy reżyserzy starają się naśladować pomysły stworzone przez Tromę, np. Punk Rock Holocaust Douga Skarmana. Popularnością cieszą się również filmy Petera Jacksona – Martwica mózgu i Zły smak.

Większość krytyków jest przeciwnikami gore, uważając je za przejaw braku inwencji reżysera, który zamiast straszyć, w prosty sposób usiłuje zszokować oglądających. Inni zwracają uwagę na przesłanie, jakie niektóre filmy ze sobą niosą, a które pokazać można jedynie przez okrucieństwo.

Z filmami gore łączą się lżejsze produkcje zaliczane do gatunku slasher, a także filmy snuff. Gore ściśle powiązany jest z mondo movies, lecz te drugie przedstawiają prawdziwe sceny śmierci.

W literaturze europejskiej fantastyka grozy pojawiła się wraz z gotycyzmem w XVIII wieku.

Gotycyzm (ang. gothicism) to nurt kultury europejskiej, stanowiący jeden z jej przedromantycznych prądów. Dążył on do przywrócenia rangi i znaczenia utworom i budowlom pochodzącym ze średniowiecza. Prądowi nadano nazwę gotycyzmu, gdyż tradycje średniowieczne były wiązane przede wszystkim z gotyckim stylem architektonicznym.

Gotycyzm narodził się w latach 60. XVIII wieku w Wielkiej Brytanii. Postrzegany jest jako reakcja na oświecenie, jako nawrót do estetyki średniowiecza, wydobycie elementów irracjonalnych i emocjonalnych w zbyt zracjonalizowanej epoce XVIII wieku. Pierwszą powieścią gotycką w literaturze światowej była powieść grozy – Zamczysko w Otranto (1764, wydanie polskie w 1974) Horace'a Walpole'a. Podobne do obecnych na Wyspach Brytyjskich tendencje można znaleźć także w utworach francuskiego trubaduryzmu, który nawiązywał do dorobku i tradycji trubadurów, oraz niemieckiego Sturm und Drang, np. w utworach Christiana Augusta Vulpiusa czy Gottfrieda Augusta Bürgera. Pojawienie się gotycyzmu w literaturze europejskiej spowodowało ożywienie w szwedzkim gotyzmie, który funkcjonował w tym skandynawskim państwie nieprzerwanie od czasów średniowiecza.

W Polsce gotycyzm rozwinął się w pierwszej połowie XIX wieku. Autorami powieści gotyckich byli m.in. Zygmunt Krasiński i Anna Mostowska.

Gotycyzm przejawił się także w architekturze, doprowadzając do powstania neogotyku. Wspomniany wyżej Horace Walpole zainicjował go przebudową swojej rezydencji Strawberry Hill. Ważnym elementem ruchu gotycystycznego było zainteresowanie średniowieczem w środowiskach wolnomularskich końca XVIII wieku i w XIX wieku.

Początki kina grozy sięgają przełomu wieku XIX i XX (Georges Melies i jego filmy o potworach). Gatunek horroru wiele zawdzięcza niemieckiemu ekspresjonizmowi w filmie, który po I wojnie światowej stworzył kilka arcydzieł kina grozy (m.in. Gabinet doktora Caligari, Zmęczona śmierć, Gabinet figur woskowych, Golem a przede wszystkim Nosferatu – symfonia grozy). W Hollywood w latach 20. powstały Dzwonnik z Notre Dame i Upiór w operze.

Po II wojnie światowej, w latach 50., nastąpił boom na horrory science fiction, opowiadające o inwazjach z kosmosu lub o skutkach promieniowania po wybuchu bomby atomowej (np. Godzilla).

W drugiej połowie lat 50. i w latach 60. w Wielkiej Brytanii działała wytwórnia Hammer Films, specjalizująca się w realizacji gotyckich horrorów z gwiazdami Peterem Cushingiem i Christopherem Lee. Były to najczęściej remaki klasycznych filmów z postaciami Draculi, Frankensteina i mumii. W tym samym czasie w American International Pictures (AIP), wyprodukowano serię adaptacji opowiadań Edgara Allana Poego z udziałem Vincenta Price'a.

Dziś do klasyków, oprócz filmów wymienionych powyżej, zalicza się produkcje z lat 60., 70. i 80. XX w. np. Noc żywych trupów i jego kontynuacje George'a A. Romero, serie Koszmar z ulicy Wiązów, Piątek 13. i Halloween, które wykreowały postacie Freddy'ego Kruegera, Jasona Voorheesa i Michaela Myersa. Począwszy od roku 1976, gdy Brian de Palma nakręcił film Carrie wg powieści Stephena Kinga, autor ten wywiera wielki wpływ na gatunek. Jego bardzo popularne powieści i opowiadania są znakomitym tworzywem literackim dla filmów grozy, zyskujących uznanie i przychylność widzów (np. Lśnienie w reżyserii Stanleya Kubricka przez wielu uznawane jest za horror idealny).

W drugiej połowie lat 90. liczyć zaczęło się kino japońskie – horrory takie jak The Ring: Krąg, Klątwa Ju-on czy Dark Water znakomicie sprzedały się na całym świecie, dla Amerykanów stały się świetnym materiałem na remaki.

Wyróżnia się kilka rodzajów horrorów w kinie. Współcześnie często spotykane są krwawe gatunki gore oraz slasher.

Najpóźniej horror wykształcił się w grach komputerowych. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku powstawały pierwsze gry-horrory, np. Elvira (dwie części), Waxworks, Bram Stoker's Dracula. W drugiej połowie lat 90. horror stał się bardzo popularnym tematem gier komputerowych, np. Blood, Resident Evil, Silent Hill czy Doom.