Samael, Anioł Śmierci (hebr. סמאל; Samaël, Samiel, Siegel, Satanael, Samuel, Sammael) to anioł śmierci: dostarczyciel wyroków śmierci ale i powstrzymujący egzekucję (por. akeda), kontrowersyjny anioł, oskarżyciel, uwodziciel, duch zniszczenia.

Anioł Śmierci w wielu artystycznych wizjach przedstawiany jest również w kobiecych kształtach.

Wiedza o tym aniele jest zaczerpnięta z literatury talmudycznej, jak i późniejszej literatury kabalistycznej, gnostyckiej i religijnej.

Etymologicznie słowo Samael wywodzi się z hebr. „sami” – ślepy, lub aram. „samu” – jad, trucizna. Można więc to imię przetłumaczyć jako: „Ślepy Bóg” albo – „Jad Boga”. Imię może też pochodzić od syryjskiego boga Szemala.

W tradycji żydowskiej Samael to anioł śmierci, zarządzający Piątym Niebem, jeden z siedmiu wysłanników Boga na świecie. Służą mu dwa miliony aniołów. On to kusił Ewę w raju jako wąż (ponoć uwiódł ją potem i spłodził Kaina), on też zatrzymał rękę Abrahama, kiedy ten chciał poświęcić życie swego syna. W żydowskich Świętych Księgach Kabały, Samael, określany jest jako surowość Boga i jest uznawany za piątego archanioła świata – wykonawcę wyroków śmierci wydanych przez Boga. Jest uosobieniem gniewu i kojarzony jest z prostytucją. (Dość mylnie, ponieważ tej patronuje Asmodeusz).

W żydowskich pismach gnostycznych, Hipostaza archontów oraz O początku świata, Samael identyfikowany jest najczęściej z demiurgiem Jaldabaotem, twórcą materialnego świata. Nie zna on gnozy, jest więc ślepy, etymologicznie imię sugeruje też nazwę „syn chaosu”. Z demonicznymi postaciami Samaela czy Saklasa („Szalony”) gnostycyzm judeochrześcijański utożsamiał żydowskiego Boga-Stwórcę.

Literatura żydowska utożsamia Samaela z Szatanem, który był pierwotnie aspektem Boga i znajdował się wśród 72 tajemnych imion Boga jako Sa'el. Kiedy siła Din (sefira zwana surowością Boga), stała się niezależna, śmierć ("Maveth") stała się częścią życia a Sa'el został Samaelem, aniołem śmierci. Kabaliści uważają, że po powtórnym przyjściu Mesjasza Samael zostanie uwolniony od śmierci i odzyska swoje dawne imię Sa'el. Tak twierdzi też polski demonolog Roman Zając.

Niektóre teksty żydowskie, mówią, że Samael został stworzony szóstego dnia Stworzenia i był ulubionym Aniołem Boga. Przed upadkiem miał on „nosić [wszystkich Aniołów] jako odzienie, bowiem przewyższał wszystkich wiedzą i chwałą”.

Według jednej z legend Samael wywołał drugą wojnę w Niebie (pierwszą wojnę wywołał Lucyfer, który okazał Bogu nieposłuszeństwo odmawiając złożenia hołdu Adamowi, twierdząc że on – zrodzony ze światłości – nie będzie kłaniał się istocie ulepionej z błota)...

Trzeciego dnia Stworzenia zbuntował się Lucyfer. Jak mówi Izajasz 14,13: „Wstąpię na Niebiosa, swój tron wyniosę ponad gwiazdy Boże"  a szerzej opisane jest to w „Mitach...". Lucyfer chciał zasiąść obok Najwyższego i Jego Syna na Górze Narad (albo Obrad, zależnie od przekładu), chciał być równy Bogu, nawet przewyższyć go, zastąpić a tym samym zarządzać wszsytkimi swoimi współbraćmi „Wzniosę się ponad chmury i gwiazdy - rzekł - i sam obejmę tron na Saponie, Górze Zgromadzenia, stając się w ten sposób równy Bogu" .I zaczął kombinować jak dojść do tej pozycji. Zaczął snuć intrygi, podjudzać innych Aniołów i snuć plany buntu,. Jednak to, co stało się potem przerosło jego najśmielsze oczekiwania. Trzeciego dnia Stworzenia zaczął się bunt w Niebie na skalę przerażającą nawet  samego Lucyfera. Rozpętała się wojna a przegrany Lucyfer został strącony z Nieba do Szeolu.

Jakiś czas potem, powiedzmy trzysta lat -Pan postanowił stworzyć człowieka. W „Legendach żydowskich" sam zamiar stworzenia Człowieka jest tak opisany :

„Przed stworzeniem człowieka Najwyższy spytał swoje anielskie zastępy, co o tym sądzą. Aniołowie byli temu przeciwni. Wtedy Pan wyciągnął palec i spalił ich wszystkich. Ponownie Najwyższy zadał to pytanie innym Aniołom - z tym samym rezultatem. Trzecia grupa w końcu się zgodziła i Pan stworzył Adama własnymi rękami, bo Adam miał pod pewnymi względami przewyższać Aniołów".

            Jednak został jeszcze jeden buntownik w Niebie, który postanowił wyrazić swoje zdanie po samym akcie stworzenia Człowieka, czyli Szóstego dnia. Samael, albo jeszcze Sa'el.

 Samael, być może nie spodziewał się iż Najwyższy zażyczy sobie aby Aniołowie oddali hołd Adamowi. Według „Słownika wiedzy tajemnej" Samael wraz ze swym najdroższym kompanem Belialem nie wykonali Bożego rozkazu pokłonienia się Człowiekowi, za co Bóg wygnał ich z Nieba, lecz ci stanęli wraz ze swoimi poplecznikami naprzeciw legionom Michała. Jak można się łatwo domyślić - przegrali i zostali strąceni z Nieba.

Ale to jeszcze nie koniec konfliktu <lol>. Belial stanął teraz przeciwko Samaelowi. „Razem staliśmy na szańcu twej góry, razem odpieraliśmy hordy Michała... bezskutecznie".

Choć Belial był niższy rangą od Samaela (o którym będzie mowa nieco później) chciał stworzyć własne Piekło, bez swego przyjaciela, który potem stal się Cesarzem Piekieł (jednak tylko na jakiś, ale o tym też później), bez Lucyfera czy Belzebuba. Niestety jego wiara w siebie nie zapewniła mu zwycięstwa, ale także nie zniszczyła, gdyż stał się jednym z książąt Piekieł.

 Inna wersja tej legendy brzmi troche inaczej. A leci to tak, że kiedy inni Aniołowie oddali hołd Adamowi Samael powiedział:  „Panie Wszechświata, stworzyłeś nas z jasności Twojej chwały. Czy wypada nam czcić istotę zrobioną z pyłu?" Bóg odrzekł: "Jednakże istota ta, choć stworzona z pyłu, przewyższa was mądrością i inteligencją". Samael rzucił wyzwanie:"Wystaw nas na próbę!" Bóg rzekł: "Stworzyłem zwierzęta, ptaki i pełzające stworzenia. Idź na dół, ustaw je w szeregu i, jeśli potrafisz nazwać je tak, jak ja bym je nazwał, Adam będzie oddawał cześć twej mądrości. Ale jeśli tobie się nie uda a jemu tak, to ty będziesz czcić jego mądrość."            

        Jak można się domyślić, Samael nie miał pojęcia jak mogłyby się nazywać pokazane mu zwierzęta, ale Adam, z małą pomocą Boga, nazwał je bez problemu. To rozsierdziło Samaela. Wtedy Bóg rzekł: "O, zły Samaelu, zdumiała cię mądrość Adama? Wiedz zatem, że teraz przewidzi on narodziny swych potomków i wszystkim nada własne imię aż po Ostatnie Dni!" Po czym strącił z nieba Samaela i usługujących mu aniołów. Samael chwycił za skrzydła Michała i niechybnie ściągnąłby go w dół, gdyby Bóg się nie wmieszał."

Tak więc mamy opisane dwa konflikty, bardzo obiecujące dla tych, którzy nijak nie umieją pogodzić dwóch różnych przyczyn jednego buntu dwóch Aniołów, a całkowicie do odrzucenia dla ludzi tzw. „sjilnie' wierzących.  Bo dla nich szatan to zawsze będzie szatan (albo Szatan) a nie tam jakiś Belial , Belzebub czy Mastema, a tym bardziej nie Samael, bo to przecież zespół grający „szatańską" muzykę, przez którą są  potem organizowane czane msze, kulty fallusa i wyrysowane wszędzie pentagramy, które przecież Szatana przedstawiają! I tu znowu klops! Bo pentagram to nie symbol Szatana, tylko Behemotha , jednej z Bestii pustyni, której składane były dwa kozły ofiarne. I masz, Katoliku, placek...!

Samael jest jednym z Aniołów Sądu jako Boski Oskarżyciel; często występuje w parze z Michałem Archaniołem, obrońcą.

Również w tradycji chrześcijańskiej Samael to upadły anioł, wypędzony z nieba za sprzeciwienie się Bogu, należący do pierwszego kręgu zwanego Serafami (Serafinami).

W Targumie Samael utożsamiany jest z Lucyferem (Targ. ad. Job 28, 7).

W książce Jakuba Ćwieka Kłamca 2: Bóg Marnotrawny, Samael występuję jako dwunastoskrzydły anioł, którego imię tłumaczy się jako „trucizna Pana” (adekwatnie do „Jad Boga”). Jak dowiadujemy się na początku książki, przed upadkiem Samael nosił imię Sa'ael co tłumaczy się „Jak Syn Boga”, ale po upadku Bóg uzupełnił jego imię o literę "m" (oznaczającą śmierć i zniszczenie). Dysponował dużą mocą i był piękniejszy od pozostałych archaniołów. Owładnięty manią zniszczenia starego porządku i stworzenia własnej Korony Stworzenia, zginął z ręki Michała, Wodza Zastępów.

W powieściach Mai Lidii Kossakowskiej Siewca Wiatru i Zbieracz Burz Samael jest wygnanym z piekła za okrucieństwo upadłym aniołem, ojcem Asmodeusza, psychopatą i gwałcicielem dokonującym na Ziemi seryjnych morderstw na tle seksualnym. Nie podlega władzy Lucyfera, Pana Głębi. Jest anarchistą, który dawniej nakłonił Lucyfera do wzniecenia rebelii przeciwko hierarchii niebiańskiej. Ostatecznie bierze udział w walce przeciwko Antykreatorowi.

Samael pojawia się również w powieści Tomasza Manna Doktor Faustus, gdzie jest utożsamiony z Szatanem.

Jako główny bohater występuje w minipowieści Juliana Stryjkowskiego Sarna nawiązującej do legend żydowskich o Samaelu.

W powieści Penelope Farmer Ustami Ewy Samael jest upadłym aniołem, który prowadzi długie filozoficzne rozmowy z Wężem mieszkającym w Raju.

W powieści Jana Gerharda Autopamflet Satanael jest duchem, do którego w dzieciństwie modli się bohater.

Samael pojawia się również w filmie Hellboy[http://rockmetal-nibyl.ucoz.pl/blog/hellboy/2014-09-24-863](który został nakręcony na podstawie komiksu Mike'a Mignoli pod tym samym tytułem) jako wskrzeszony potwór, który gdy ginął, zmartwychwstawał dwukrotnie. W kontynuacji (Hellboy: Złota Armia) pojawia się postać Anioła Śmierci, jednak jest to zupełnie inny stwór niż Samael.

W grze Silent Hill postać Harry'ego Masona poszukuje swojej Córki, która może być kluczem do przejścia Samaela do świata ludzi, czego pragną wyznawcy tajemniczego kultu który sprowadził do tytułowego miasteczka demony.

Pojawia się również w grze Darksiders jako zły demon, który pomaga bohaterowi przedostać się do swego wroga.

Samiel to także imię demona nadającego moc tzw. „wolnym” kulom w operze Karola Marii von Webera, Wolny Strzelec.

Pojawia się również w książce Umberta Eco Imię róży, powołuje się na niego Remigiusz z Varagine.

Samael to także black metalowa grupa muzyczna pochodząca ze Szwajcarii.

Zespół Hunter[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/hunter/2014-07-04-289] nagrał piosenkę "Samael" na płycie Królestwo[http://metal-nibyl.ucoz.pl/blog/klasyczne_albumy_heavy_metalu_thrash_metal_cz_iii/2014-09-16-887].

Nie mogę zapomnieć również o piosence zespołu Delirium pt. "Samael", gdzie anioł występuje jako anioł śmierci

W anime Ao no exorcist występuje jako dyrektor Akademii Prawdziwego Krzyża, ukrywając się pod imieniem Mephisto Pheles