Główna » 2014 » Październik » 24 » Król Olch
8:07 PM
Król Olch

Król Elfów, Król Olszyn lub Król Olch (oryg. Der Erlkönig) – ballada Johanna Wolfganga von Goethego, napisana w roku 1782. Opisuje śmierć dziecka z rąk nadprzyrodzonej istoty, ducha, tytułowego króla.

Ballada przedstawia ojca z synkiem pędzącego konno przez las późną wieczorową porą. Na początku wydaje się, że dziecko jedynie majaczy w dziwnej chorobie w obliczu zbliżającej się śmierci, lecz ostatni wers przynosi nagły zwrot – dziecko nie żyje.

Motyw utworu pochodzi z duńskiej ballady przetłumaczonej na niemiecki przez Johanna Gottfrieda Herdera, w tej wersji postać złego ducha nazywa się ellerkonge, co jest inną formą elverkonge, czyli król elfów. W wersji Herdera pojawia się jako kalka językowa Erlkönig, oznaczająca 'króla olszyn', 'króla olch’. (Północnoniemiecka forma rzeczownika die Erle ‘olcha’ brzmiąca die Eller stała się przyczyną pomyłki tłumacza.)

Do dziś nie rozstrzygnięto sporu o znaczenie tytułu ballady i co zatem idzie o interpretację natury tytułowego króla. Badacze nie są zgodni, czy Goethe o pomyłce Herdera wiedział, czy też odwołał się raczej do wierzeń ludowych związanych z bagnistymi terenami porośniętymi olchami i wierzbami. Miały je zamieszkiwać duchy, oddziałujące na ludzi swą zgubną mocą. Źródłem wielu przesądów i zabobonów były nie tylko bagna, ale również drewno olchowe, które po rozrąbaniu czerwienieje, jak gdyby krwawiło.

W tradycji folkloru duńskiego i niemieckiego postać króla elfów jest zapowiedzią śmierci, pokazuje się osobie umierającej. Badacze stojący na stanowisku, że Goethe mógł być świadomy powiązań Erlköniga z elfami, wskazują na etymologię słowa elf i jego związek ze słowem alb: koszmar, zmora senna, które to są także udziałem dziecka z ballady Goethego.

Do tekstu Goethego komponowano wielokrotnie muzykę. Za najbardziej znaną uchodzi kompozycja Franciszka Schuberta, op. 1 D. 328, z roku 1815. Popularna jest też wersja Carla Loewego.

Ballada stała się również inspiracją dla niemieckiej grupy Rammstein. W utworze Dalai Lama ojciec leci wraz z synem samolotem. W trakcie podróży syn słyszy przyzywania Władcy Nieba.

Oprócz tego niemiecka grupa Obscura wykonująca progresywny death metal w tekście do utworu „Incarnated” wykorzystuje jeden z angielskich przekładów ballady.

Wiele wyrażeń z ballady weszło na stałe do świadomości Niemców i służy często jako podstawa aluzji i gier słownych. Sama ballada była też wielokrotnie parodiowana.

Do ballady nawiązuje też tytuł powieści francuskiego pisarza Michela Tourniera – Król Olch (tytuł oryg. franc. Le Roi des Aulnes, 1970), sfilmowanej przez Volkera Schlöndorffa (tytuł oryg. niem. Der Unhold). Książka opowiada historię Francuza zafascynowanego narodowym socjalizmem, który prowadzi przymusową rekrutację młodych chłopców do armii. Ludność uważa go za potwora porywającego bezbronne dzieci i nazywa go Królem Olch.

Do ballady Goethego nawiązał również Andrzej Sapkowski w ostatniej powieści sagi o Wiedźminie pt. „Pani Jeziora”. Król Elfów, przewodzący Ludowi Olch (a więc de facto Król Olch) więzi w swym świecie Cirillę, jedną z głównych bohaterek sagi.

Kategoria: mitologie | Wyświetleń: 630 | Dodał: Bies6167 | Rating: 0.0/0
Liczba wszystkich komentarzy: 0
Imię *:
Email *:
Kod *: